De verduurzaming van varend erfgoed wordt onder meer belemmerd door afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en beperkte beschikbaarheid van alternatieven. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) zoekt naar gedragsinterventies om overstappen naar HVO te bevorderen.
De mobiliteitssector is in Nederland verantwoordelijk voor ongeveer 18% van de totale uitstoot van broeikasgassen (PBL, 2024). Een centrale opgave binnen het Nederlandse klimaatbeleid is dan ook de verduurzaming van mobiliteit.
Voor het ministerie van OCW is hierbij de verduurzaming van het mobiele erfgoed van belang. De sector is relatief klein, maar kent specifieke en complexe verduurzamingsuitdagingen. Bij verduurzaming van de mobiliteit ligt de focus vaak op elektrificatie, maar dat is voor mobiel erfgoed meestal niet haalbaar of wenselijk.
Verduurzaming vraagt daarom om maatwerk, zoals het zoeken naar alternatieve brandstoffen die compatibel zijn met oude motoren. Denk hierbij aan het gebruik van HVO (hydrotreated vegetable oil) als alternatieve brandstof. Zo worden emissies beperkt zonder verlies van authenticiteit.
Pilotbijeenkomst over gebruik HVO
De overstap naar HVO blijft vaak uit door gebrek aan kennis, sociale invloed, hogere kosten en beperkte verkrijgbaarheid. Een pilotbijeenkomst met eigenaren van varend erfgoed liet zien dat kleinschalige, informele groepsgesprekken effectief zijn om kennis te vergroten, zorgen te delen en motivatie voor gedragsverandering te versterken.
Deelnemers werden positiever over HVO en voelden zich meer geneigd om over te stappen. De aanpak blijkt breed toepasbaar binnen de erfgoedsector en biedt een kansrijke strategie voor het ministerie van OCW om verduurzaming te stimuleren.
Een onafhankelijke gespreksleider bleek essentieel om het gesprek in goede banen te leiden en ruimte te geven aan alle perspectieven. Hoewel de steekproefomvang beperkt is, levert het onderzoek waardevolle aanwijzingen op voor verdere opschaling en verbreding. De aanpak is eenvoudig te organiseren, relatief goedkoop en goed aanpasbaar aan andere thema’s en doelgroepen binnen het mobiele erfgoed.
In het adviesrapport staat dat deze aanpak een kansrijke strategie is voor bijvoorbeeld ministeries van OCW, gemeenten of sectorpartijen zelf die verduurzaming binnen het mobiel erfgoed willen aanjagen.
