Waarom mag ik niet mijn toiletwater lozen vanaf mijn boot? 

Om de gezondheid van zwemmers en anderen die in direct contact met oppervlaktewater komen (zoals duikers en zeilers in open boten) te beschermen tegen de ziekmakende micro-organismen die in feces (uitwerpselen ofwel poep) aanwezig zijn.

Mag urine geloosd worden in het oppervlaktewater? 

Ja, urine mag geloosd worden in het oppervlaktewater. 

Waarom mag ik niet mijn toiletwater lozen en professionele vaart wel? 

Ook bij de beroeps- en chartervaart is er sprake van wijziging van de regels voor lozingen van ongezuiverd toiletwater. Een zuiveringsplicht geldt nu voor vaartuigen voor meer dan 49 passagiers, en deze gaat in 2030 gelden voor vaartuigen voor meer dan 12 passagiers. Ter voorbereiding op deze wijziging van de regels zijn er in Friesland inzamelpunten voor de rondvaart en chartervaart aangelegd. Daarnaast zijn er in Nederland veel meer pleziervaartuigen dan beroeps- en chartervaartuigen en varen pleziervaartuigen meer in de wateren waar in het oppervlaktewater gezwommen wordt. 

Ik heb een toilet aan boord: wat mag ik wel en niet doorspoelen in het oppervlaktewater?

Alleen als er een spoeltoilet aan boord is waarmee uitsluitend urine geloosd kan worden, mag dit mengsel van urine en spoelwater zonder zuivering geloosd worden. Andere uitwerpselen mogen niet doorgespoeld worden. 

Waar mag ik nog wél op het oppervlaktewater lozen? 

Zodra je niet meer op de Nederlandse binnenwateren bent, mag je op het oppervlaktewater lozen. Het Nederlandse binnenwater loopt tot de laagwaterlijn langs de kust. De begrenzing van het Nederlandse binnenwater loopt vlak langs de Nederlandse kust en vervolgens langs de Waddeneilanden, aan de kant waar de Waddeneilanden grenzen aan de Noordzee. Buiten deze grens is er geen sprake van binnenwater en hier mag geloosd worden.

Wat zijn de alternatieven voor een pomptoilet? 

Alternatieven voor een pomptoilet zijn het droogtoilet, compost toilet, chemisch toilet, zuiveringsinstallatie (in afwachting van goedgekeurde installaties), urinoir of doorgaand gebruik van pomptoilet samen met installatie van een vuilwatertank. Een makkelijk voorbeeld van een droogtoilet is wanneer je gebruik maakt van een opvangzak in je bestaande toilet die geur absorbeert en vloeistof omzet in vaste gel, dit zakje kan daarna bij het huisvuil. Dit is een oplossing die voor vrijwel alle bestaande toiletten als alternatief gebruikt kan worden. Maar je kunt ook kiezen voor installatie van een vuilwatertank of een speciaal droogtoilet of composttoilet voor aan boord en ook een chemisch toilet is een alternatief. 

Hoe werkt een droogtoilet/composttoilet? 

Een voorbeeld van een droogtoilet is een zakje dat je in een bestaand toilet (of in een emmer) kunt hangen om de ontlasting in op te vangen. Een gelei, poeder of gel (afhankelijk van het systeem en merk) zet de uitgescheiden vloeistof om in een vaste substantie. Het zakje kan daarna bij het huisvuil. Daarnaast bestaan er ook speciale droogtoilet adapters voor het bestaande pomptoilet en zijn speciale composttoiletten en droogtoiletten ontwikkeld voor gebruik aan boord. Hierbij is de werking van droogtoilet en composttoilet vrij gelijk en word urine gescheiden van andere ontlasting. De urine kan opgevangen worden in een bak en geleegd of de urineslang kan bevestigd worden aan bestaande leiding naar het oppervlaktewater. De overige ontlasting wordt opgevangen in een aparte zak in een droogbak en deze kan vervolgens weggegooid worden in het restafval (droogtoilet) of GFT bak (composttoilet). 

Hoe werkt een chemisch toilet met cassette?

Een chemisch toilet heeft een zitgedeelte met toiletbril en deksel, een reservoir voor spoelwater rondom de pot en een afvaltank. Er is keuze uit modellen met een handmatige spoeling en modellen met een elektrische spoeling. De afvaltank kan worden losgekoppeld om te worden geleegd bij een speciaal stortpunt voor chemische toiletten. Om stank, afzetting en verstopping te voorkomen, zijn aan het spoelwater en aan de afvaltank chemische middelen toegevoegd. Voor een chemisch toilet heb je geen wateraansluiting of -afvoer nodig. 

Waar kan ik de cassette van mijn chemisch toilet legen?

Vrijwel elke haven en passantenhaven heeft de mogelijkheid deze cassette te legen. 

Is het ingewikkeld om een pomptoilet te vervangen voor een chemisch of droog toilet?

Een chemisch toilet of droogtoilet/composttoilet is eenvoudig te plaatsen, omdat deze geen leidingen heeft die aangesloten moeten worden. Het pomptoilet verwijderen is vaak goed uitvoerbaar. Vergeet niet daarna de afsluiters buiten gebruik te stellen door ze te voorzien van een dop en de hendel eraf te halen. Het is nog beter om de afsluiters te laten verwijderen als het vaartuig op de wal staat. 

Hoe werkt een toilet met vuilwatertank? 

Het toilet werkt net zoals eerder met een buitenboordlozing. De vuilwatertank vergt wel meer onderhoud om deze leeg te maken en te spoelen. 

Waar kan ik terecht om mijn vuilwatertank leeg te pompen?

Alle jachthavens van meer dan 50 vaartuigen hebben de verplichting om een afzuiginstallatie te opereren. Havens mogen ook gezamenlijk een afzuiginstallatie aanbieden. Als er geen afzuiginstallatie is, vraag dan de havenmeester bij welke haven u terecht kan. 

Wat doe ik wanneer een vuilwaterstation niet werkt en waar meld ik dit?

Bij de havenmeester. Mocht dat uiteindelijk niet tot een goed werkend station leiden, dan is de gemeente het formele handhavende Bevoegd Gezag. 

Hoe werkt een zuiveringsinstallatie? 

Uitwerpselen gaan vanaf het toilet naar een ingebouwde zuiveringsinstallatie, waar deze gezuiverd worden van zwart water naar grijs water, dit grijze water mag gewoon geloosd worden. Er zijn bacteriologische en niet-bacteriologische zuiveringssystemen bekend. Bij bacteriologische systemen worden bacteriën ingezet om de fecaliën af te breken. Deze systemen zorgen voor optimale condities voor de bacteriën. Niet bacteriologische systemen hebben andere eigenschappen, dat varieert van systeem tot systeem. 

Moet ik verplicht mijn toiletwater zuiveren?

Het is niet verplicht het toiletwater van je pleziervaartuig te zuiveren, maar ongezuiverd toiletwater mag niet geloosd worden op de Nederlandse binnenwateren. 

Aan welke eisen moeten een zuiveringsinstallatie voldoen?

De leveranciers van deze systemen moeten aantonen dat ze de ziekmakende bacteriën in fecaliën afbreken. En ze moeten aantonen dat ze na verloop van tijd betrouwbaar blijven. De systemen moeten zijn voorzien van een Type-goedkeuring, afgegeven door certificerende instanties (EMCI/DMI of DCI). Er zijn hiervoor wettelijke toelatingseisen en zuiveringsinstallaties die aan deze eisen voldoen zullen in de komende jaren op de markt komen. 

Vanaf wanneer moet mijn toilet verzegeld zijn?

De invoeringsdatum van de verzegelingsplicht voor spoeltoiletten aan boord van recreatievaartuigen is nu nog niet exact bekend, momenteel wordt uitgegaan van zo’n 2 tot 3 jaar. 

Op welke manier moet de doorvoer verzegeld worden?

Het gaat erom dat in de leiding tussen toilet/opvangreservoir en de huiddoorvoer een afsluiter aanwezig is, en dat deze in gesloten stand verzegeld is. Het zegel moet zodanig zijn aangebracht dat de afsluiter niet geopend kan worden zonder het zegel te verbreken. Meer details over de manier van verzegeling en de wijze waarop de zegels verstrekt zullen worden, ook in geval men van zee of uit het buitenland aankomt volgen, wanneer regels hierover zijn vastgelegd in de Omgevingsregeling. 

Vanaf wanneer mag er aan boord gecontroleerd worden door bevoegd gezag?

Zodra de verzegelingsplicht in werking is. De invoeringsdatum hiervan is nu nog niet exact bekend, momenteel wordt uitgegaan van zo’n 2 tot 3 jaar. 

Mag ik de controle aan boord weigeren als de verzegelingsplicht is ingegaan?

Zodra de verzegelingsplicht in werking is getreden, hebben handhavers het recht om de naleving van de voorschriften aan boord te controleren. 

Mag ik vanaf een buitenlands schip wel lozen?

Buitenlandse recreatievaartuigen moeten aan dezelfde regels voldoen als Nederlandse recreatievaartuigen, ook wat toiletlozing betreft. 

Welke regels gelden er in de landen om ons heen?

De landen om ons heen hebben andere regelgeving op gebied van lozen van toiletwater, kijk deze dus altijd goed na vóór je begint aan een reis naar het buitenland. 

Hoe staat het met de aanpak van lozingen door de beroepsvaart?

Voor hotel- en passagiersschepen die geschikt zijn voor meer dan 50 passagiers geldt sinds 2009 een lozingsverbod van huishoudelijk afvalwater. Dit staat in het “Verdrag inzake de verzameling, afgifte en inname van afval in de Rijn- en Binnenvaart” (CDNI-verdrag). Het CDNI-verdrag voor de beroepsvaart gaat daarin verder dan het Besluit lozen buiten inrichtingen (Blbi) en het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) voor pleziervaart

Voor de beroepsvaart gaat het om al het afvalwater uit keukens, eetruimten, wasruimten en bijkeukens én toiletwater. Ook is voor deze schepen voorgeschreven dat zij moeten beschikken over een verzameltank voor huishoudelijk afvalwater of een boordzuiveringsinstallatie. Alternatieven zijn niet mogelijk. De installaties op deze schepen laat men via het certificaat van onderzoek (CVO) iedere zeven jaar controleren op hun werking. 

De landen die binnen Europa het CDNI-verdrag hebben ondertekend, hebben in 2021 besloten om het lozingsverbod voor hotel- en passagiersschepen per 1 januari 2025 uit te breiden. Het lozingsverbod van huishoudelijk afvalwater geldt dan ook voor hotel- en passagiersschepen die geschikt zijn voor meer dan 12 passagiers. Dit verbod geldt dan voor schepen zoals riviercruise- en hotelschepen, dagtochtschepen, charterschepen en rondvaartboten. Het verbod zal op 1 januari 2025 in werking treden. 

Het lozingsverbod geldt in eerste instantie uitsluitend voor passagiersschepen die na 30 december 2008 in de vaart zijn genomen. Passagiersschepen die voor 30 december 2008 in bedrijf werden genomen en uitsluitend buiten de Rijn varen, krijgen te maken met tijdelijke overgangsbepalingen.  

Deze overgangsbepaling eindigt voor alle passagiersschepen vanaf 2030. Wat inhoudt dat deze passagiersschepen vanaf 2030 bij de verlenging van hun binnenschipcertificaat voorzien moeten zijn van verzameltanks voor huishoudelijk afvalwater of van een boordzuiveringsinstallatie (artikel 19.14 van de Europese standaard tot vaststelling van de technische voorschriften voor binnenschepen – ES-TRIN). Dan geldt het lozingsverbod ook voor deze groep. 

De algemene uitzondering voor passagiersschepen zal vanaf 2030 dus niet langer van toepassing zijn in de gebieden waar het CDNI-verdrag geldt. Daarmee zullen uiterlijk in 2037 alle passagiersschepen voor meer dan 12 passagiers geen huishoudelijk afvalwater meer lozen. Het CDNI-verdrag is van toepassing op de hele Rijn en op alle binnenvaarwegen in Nederland, Duitsland, België en Zwitserland en tevens op de internationale Moezel in Luxemburg en Frankrijk.